Dag van de Persvrijheid

Afgelopen dinsdag 3 mei was het World Press Freedom Day. Een uitstekende gelegenheid om hier ook in het Europees Parlement aandacht voor te vragen. Bij het debat was onder andere commissaris Vera Jourová aanwezig: Zij noemde verschillende programma’s die de EU heeft opgezet om journalisten te helpen in hun werk, zoals een investeringspakket van €800 miljoen voor grensoverschrijdende mediaprojecten. Ook benadrukte ze dat de EU investeert in beschermende kleding, opleidingen en juridische en psychologische hulp voor journalisten. 

De afgelopen jaren krijgen journalisten steeds vaker te maken met aanvallen en enkele keren zelfs met moord. In Nederland denken we uiteraard terug aan de verschrikkelijke moordaanslag op Peter R. de Vries in de zomer van 2021. Maar ook de moord op journaliste Daphne Caruana Galizia in Malta is een schokkend voorbeeld van een aanval op de media. In de Europese Unie bestaat er sinds enkele jaren een Daphne Caruana Galizia prijs voor journalisme. Ieder jaar wordt deze prijs uitgereikt voor bijzondere journalistiek die de kernwaarden van de EU bevordert of verdedigt. De winnaar wordt gekozen door een onafhankelijke jury bestaande uit vertegenwoordigers van de pers en het maatschappelijk middenveld. De prijsuitreiking is medio oktober, samenvallend met de herdenking van de moord op Daphne Caruana Galizia.

Ook is er in november 2021 een resolutie van het parlement over de versterking van de democratie en de vrijheid en pluriformiteit van de media in de EU aangenomen. In deze resolutie wordt veelal over SLAPPs (Strategic Lawsuits Against Public Participation) gesproken. Dit zijn rechtszaken die bedoeld zijn om critici te censureren, te intimideren en het zwijgen op te leggen door hen op te zadelen met de kosten van een juridische verdediging totdat zij hun kritiek of oppositie opgeven. Meestal verwachten de aanklagers niet te winnen. De doelen van de aanklager worden bereikt als de aangeklaagde, vaak journalisten, onder angst, intimidatie, oplopende juridische kosten, of eenvoudige uitputting bezwijkt en de kritiek opgeeft.  Ik ben dan ook blij dat de Europese Commissie, na lang aandringen van het Europees Parlement, onlangs wetgeving heeft gepresenteerd die SLAPPs moeten tegengaan. 
 
Door iedere partij werd wederom benadrukt hoe belangrijk onze persvrijheid is voor onze democratie. En daar ben ik het natuurlijk mee eens. Zonder gefundeerde kritiek op het openbaar bestuur hebben we geen democratie.